Türkiye'de Sosyal Hizmet Eğitimi

 

Sosyal hizmet, toplumun ihtiyaçlarına yönelik profesyonel hizmet sunan bir meslek dalıdır. Türkiye’de sosyal hizmet eğitimi, ilk olarak 1959 yılında Hacettepe Üniversitesi’nde başlamıştır. Ancak, bu alanda lisans eğitimi için ayrı bir bölüm yapılmamıştı. Bunun yerine, "Sosyal Bilimler Bölümü" altında belirli dersler veriliyordu.

1980'li yıllarda Türkiye'de ekonomik, sosyal ve siyasi değişimler yaşanmıştır. Bu dönemde üniversitelerde sosyal hizmet bölümleri açılmaya başlamıştır. 1982 yılında, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi bünyesinde Sosyal Hizmetler Bölümü açılmıştır. Ardından, 1989 yılında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi bünyesinde, 1992 yılında da Hacettepe Üniversitesi bünyesinde ayrı bir Sosyal Hizmet Bölümü açılmıştır.

1992 yılında Türkiye’deki sosyal hizmet eğitiminde yeni bir dönem başlamıştır. Yükseköğretim Kurulu (YÖK), Sosyal Hizmet Bölümlerinin kurulması ve bu bölümlerde lisans düzeyinde eğitim verilmesi hakkında bir genelge yayınlamıştır. Buna göre, 1992 yılından itibaren lisans düzeyinde sosyal hizmet eğitimi veren pek çok üniversiteye bölüm açma izni verilmiştir.

2000'li yıllarda sosyal hizmet eğitimi, yeniliklere açık bir hale gelmiştir. Bu dönemde, mesleğin ihtiyaçlarına uygun olarak programlar geliştirilmiştir. Ayrıca, öğrencilerin sosyal hizmet uygulamalarını daha iyi öğrenmeleri için staj ve uygulama dersleri daha da önem kazanmıştır. 

2011 yılında Sosyal Hizmetler Yüksek Kurulu (SSHK) kurulmuştur. Bu kurul, sosyal hizmet mesleğinin geliştirilmesi ve sorunlarının çözülmesi için çalışmaktadır. SSHK, ayrıca teorik eğitimin yanında öğrencilere pratik becerilerinin kazandırılması amacıyla sosyal hizmet uygulama stajlarını da düzenlemektedir.

Sonuç olarak, Türkiye'deki sosyal hizmet eğitimi uzun bir süreçten geçmiştir. 1959'dan itibaren yapılan çalışmalar sonucu bugüne kadar pek çok üniversitede sosyal hizmet bölümleri açılmıştır. Ayrıca, mesleğin ihtiyaçlarına uygun olarak programlar ve staj imkanları da geliştirilmiştir. Bu sayede, sosyal hizmet mesleği Türkiye'de gelişimini sürdürmektedir.

Türkiye'deki sosyal hizmet bölümünde verilen dersler, üniversitelerin programına göre değişiklik gösterse de, genellikle şu derslerden oluşmaktadır:

- Sosyal Hizmetlere Giriş: Bu ders, sosyal hizmet mesleği ve kurumsal yapısını anlatır. Sosyal sorunlar ve sosyal adaletsizlikler hakkında farkındalık oluşturmak amaçlanır.

- Sosyal Politikalar: Bu ders, sosyal politikaların temel prensipleri ve uygulamalarını inceler. Sosyal hizmet mesleğindeki politikalar ve reformlar hakkında bilgi verir.

- İnsan Davranışı ve Sosyal Çevre: Bu ders, insan davranışlarını etkileyen farklı faktörleri inceler. Sosyal çevrenin insan davranışlarını nasıl şekillendirdiği ve sosyal hizmet mesleğinde bunun nasıl kullanıldığı konuları ele alınır.

- İletişim Becerileri: Bu ders, sosyal hizmet mesleğinde iletişim becerilerinin önemini anlatır. Dinleme, empati, anlama ve etkili iletişim kurma teknikleri öğretilir.

- Sosyal Araştırma Yöntem ve Teknikleri: Bu ders, sosyal hizmet mesleğinde araştırma yapmanın önemini vurgular. Nitel ve nicel araştırma teknikleri öğretilir.

- Sosyal Hizmet Uygulamaları: Bu ders, sosyal hizmet mesleğindeki uygulamaları inceler. Birey, grup ve toplum düzeyinde farklı uygulama alanları ele alınır.

- Sosyal Güvenlik Sistemleri: Bu ders, sosyal güvenlik sistemlerinin yapısını ve işleyişini öğretir. Sosyal hizmet uzmanlarının sosyal güvenlik sistemleri hakkında bilgi sahibi olmasının önemi vurgulanır.

- Çocuk Hakları: Bu ders, çocuk haklarına ilişkin uluslararası sözleşmeleri ve iç mevzuatı öğretir. Çocuk ve gençlik hizmetleri, koruyucu hizmetler ve koruyucu aile hizmetleri konuları ele alınır.

- Hizmetlerde Yönetim ve Organizasyon: Bu ders, yönetim ve organizasyon prensiplerini öğretir. Sosyal hizmet kurumlarının yönetimi ve organizasyonu hakkında bilgi verir.

- Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Hakları: Bu ders, cinsiyet temelli ayrımcılık ve kadın hakları konularını ele alır. Sosyal hizmet uzmanlarının toplumsal cinsiyet bilinci geliştirmesi amaçlanır.

Bu dersler, Türkiye'deki sosyal hizmet bölümlerinde verilen temel dersler arasındadır. Ancak, her üniversitenin programı farklı olabileceğinden, belirli derslerin seçmeli veya zorunlu olarak sunulup sunulmadığı değişebilir.

ÖSYM 2023 Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu'na göre aşağıda ön lisans ve lisans düzeyinde yurt içinde eğitim sunan üniversitelerin listesini görebilirsiniz.

Ön Lisans Eğitimi Veren Üniversiteler:

1. Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Üniversitesi

2. Adıyaman Üniversitesi

3. Afyon Kocatepe Üniversitesi

4. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi

5. Aksaray Üniversitesi

6. Amasya Üniversitesi

7. Bayburt Üniversitesi

8. Bursa Orhangazi Üniversitesi

9. Doğuş Üniversitesi

10. Düzce Üniversitesi

11. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi

12. Erzurum Teknik Üniversitesi

13. Giresun Üniversitesi

14. Harran Üniversitesi

15. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi

16. İstanbul Arel Üniversitesi

17. İstanbul Esenyurt Üniversitesi

18. İstanbul Gelişim Üniversitesi

19. İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi

20. İstanbul Kültür Üniversitesi

21. İzmir Bakırçay Üniversitesi

22. İzmir Demokrasi Üniversitesi

23. İzmir Ekonomi Üniversitesi

24. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi

25. İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü

26. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi

27. Kocaeli Üniversitesi

28. Konya Gıda ve Tarım Üniversitesi

29. KTO Karatay Üniversitesi

30. Maltepe Üniversitesi

31. Mardin Artuklu Üniversitesi

32. Muş Alparslan Üniversitesi

33. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi

34. Okan Üniversitesi

35. Pamukkale Üniversitesi

36. Sakarya Üniversitesi

37. Samsun 19 Mayıs Üniversitesi

38. Şırnak Üniversitesi

39. Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi

40. Yalova Üniversitesi

 

Lisans Eğitimi Veren Üniversiteler:

1. Akdeniz Üniversitesi

2. Ankara Üniversitesi

3. Ardahan Üniversitesi

4. Atatürk Üniversitesi

5. Balıkesir Üniversitesi

6. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi

7. Bingöl Üniversitesi

8. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

9. Çankırı Karatekin Üniversitesi

10. Çukurova Üniversitesi

11. Dicle Üniversitesi

12. Dumlupınar Üniversitesi

13. Ege Üniversitesi

14. Erciyes Üniversitesi

15. Fırat Üniversitesi

16. Gaziantep Üniversitesi

17. Gazi Üniversitesi

18. Hacettepe Üniversitesi

19. İnönü Üniversitesi